Του Κώστα Αλεξίου
Η ιστορία της χορτοφαγίας έχει πάρα πολύ ενδιαφέρον, δεδομένου ότι
στον δυτικό πολιτισμό ξεκίνησε ως ένα καθαρά ελληνικό φαινόμενο – η
ανατολή είναι μια άλλη ιστορία – στη συνέχεια έφθινε μέχρι που
εξαφανίστηκε τελείως και τελικά «ξανανακαλύφθηκε» αιώνες αργότερα,
σχετικά πρόσφατα, μέσα στους κύκλους της προοδευτικής και ρομαντικής
Ευρώπης, και από τότε άρχισε μια αργή διάδοση της. Η άγνοια, δηλαδή, που
επικρατεί επί του θέματος τόσο στην Ελλάδα όσο και γενικότερα, αν και
είναι μάλλον στενάχωρο γεγονός, δεν θα πρέπει να προκαλεί απορία.
Έκανα αυτή τη μικρή εισαγωγή γιατί θέλω να αναφερθώ στην Λουίζ Μισέλ. Η Μισέλ είναι γνωστή για πολλά, κυρίως όμως για την έντονη δράση της κατά τη διάρκεια της Παρισινής Κομμούνας. Εγώ πρώτη φορά τη συνάντησα κάπου στο 2003, όταν διάβασα τη μπροσούρα «Πέντε πολιτικά κείμενα πάνω στο ζήτημα των ζώων».
Εκεί αναφερόταν πως κάποια στιγμή η Μισέλ, εν τω μέσω μιας μάχης, ...
βγήκε από τα οδοφράγματα για να μαζέψει ένα γατάκι εκτεθειμένο στα διασταυρούμενα πυρά και, φυσικά, μου προκάλεσε ιδιαίτερα θετική εντύπωση. Κάποια χρόνια μετά διάβασα και τα απομνημονεύματά της, μέσα στα οποία ανέφερε ότι το επαναστατικό της πνεύμα ανέκυψε από τον τρόμο που της προκαλούσαν τα βασανιστήρια που υφίσταντο τα ζώα.
Εκεί αναφερόταν και στο περιστατικό με τη γάτα, λέγοντας μάλιστα ότι οι σύντροφοί της την κατηγόρησαν πως βάζει σε προτεραιότητα τα δεινά των ζώων από αυτά των ανθρώπων (τι είχες Λουίζ, τι είχα πάντα...). Η ίδια «δικαιολογήθηκε» για το περιστατικό, λέγοντας πως δεν μπορούσε να κάνει κάτι άλλο εκτός από αυτό που έκανε, γιατί το δύστυχο γατάκι ήταν στρυμωγμένο σε μια γωνία, δίπλα του πέφταν οβίδες και έκλαιγε.
Η Μισέλ πίστευε πως η υποδούλωση των ζώων είναι άμεσα συσχετισμένη με την υποδούλωση των ανθρώπων, ενώ παρομοίαζε τα πειράματα στα ζώα με τις δολοφονίες των παιδιών που είχε διαπράξει ο Gilles de Rais, ένας λόρδος του 15ου αιώνα, θεωρώντας τα εξίσου περιττά και φριχτά.
Όταν ήταν μικρή, το θέαμα μιας αποκεφαλισμένης χήνας τη στοίχειωσε, με αποτέλεσμα η εικόνα και μόνο του κρέατος να της προκαλεί κυριολεκτικά ναυτία, την οποία ξεπέρασε πολύ δύσκολα. Στα απομνημονεύματά της, επίσης, στήριζε τις ελπίδες της στην επιστήμη, η οποία «ίσως κάποια στιγμή μας δώσει μια εναλλακτική να παίρνουμε τον σίδηρο και τα θρεπτικά συστατικά του κρέατος».
Η Λουίζ Μισέλ, που έζησε 150 χρόνια πριν από εμάς, μάλλον δεν ήταν χορτοφάγος - λόγω εποχής και όχι από άποψη. Είχε όμως την ικανότητα να αντιλαμβάνεται όσο λίγοι πως τα δεινά ενός ζώου είναι εξίσου σημαντικά με τα δεινά ενός ανθρώπου.
*Ο Κώστας Αλεξίου είναι μεταφραστής και συντονιστής των Εκδόσεων Κυαναυγή.
Η ιστορία της χορτοφαγίας έχει πάρα πολύ ενδιαφέρον, δεδομένου ότι
στον δυτικό πολιτισμό ξεκίνησε ως ένα καθαρά ελληνικό φαινόμενο – η
ανατολή είναι μια άλλη ιστορία – στη συνέχεια έφθινε μέχρι που
εξαφανίστηκε τελείως και τελικά «ξανανακαλύφθηκε» αιώνες αργότερα,
σχετικά πρόσφατα, μέσα στους κύκλους της προοδευτικής και ρομαντικής
Ευρώπης, και από τότε άρχισε μια αργή διάδοση της. Η άγνοια, δηλαδή, που
επικρατεί επί του θέματος τόσο στην Ελλάδα όσο και γενικότερα, αν και
είναι μάλλον στενάχωρο γεγονός, δεν θα πρέπει να προκαλεί απορία. Έκανα αυτή τη μικρή εισαγωγή γιατί θέλω να αναφερθώ στην Λουίζ Μισέλ. Η Μισέλ είναι γνωστή για πολλά, κυρίως όμως για την έντονη δράση της κατά τη διάρκεια της Παρισινής Κομμούνας. Εγώ πρώτη φορά τη συνάντησα κάπου στο 2003, όταν διάβασα τη μπροσούρα «Πέντε πολιτικά κείμενα πάνω στο ζήτημα των ζώων».
Εκεί αναφερόταν πως κάποια στιγμή η Μισέλ, εν τω μέσω μιας μάχης, ...
βγήκε από τα οδοφράγματα για να μαζέψει ένα γατάκι εκτεθειμένο στα διασταυρούμενα πυρά και, φυσικά, μου προκάλεσε ιδιαίτερα θετική εντύπωση. Κάποια χρόνια μετά διάβασα και τα απομνημονεύματά της, μέσα στα οποία ανέφερε ότι το επαναστατικό της πνεύμα ανέκυψε από τον τρόμο που της προκαλούσαν τα βασανιστήρια που υφίσταντο τα ζώα.
Εκεί αναφερόταν και στο περιστατικό με τη γάτα, λέγοντας μάλιστα ότι οι σύντροφοί της την κατηγόρησαν πως βάζει σε προτεραιότητα τα δεινά των ζώων από αυτά των ανθρώπων (τι είχες Λουίζ, τι είχα πάντα...). Η ίδια «δικαιολογήθηκε» για το περιστατικό, λέγοντας πως δεν μπορούσε να κάνει κάτι άλλο εκτός από αυτό που έκανε, γιατί το δύστυχο γατάκι ήταν στρυμωγμένο σε μια γωνία, δίπλα του πέφταν οβίδες και έκλαιγε.
Η Μισέλ πίστευε πως η υποδούλωση των ζώων είναι άμεσα συσχετισμένη με την υποδούλωση των ανθρώπων, ενώ παρομοίαζε τα πειράματα στα ζώα με τις δολοφονίες των παιδιών που είχε διαπράξει ο Gilles de Rais, ένας λόρδος του 15ου αιώνα, θεωρώντας τα εξίσου περιττά και φριχτά.
Όταν ήταν μικρή, το θέαμα μιας αποκεφαλισμένης χήνας τη στοίχειωσε, με αποτέλεσμα η εικόνα και μόνο του κρέατος να της προκαλεί κυριολεκτικά ναυτία, την οποία ξεπέρασε πολύ δύσκολα. Στα απομνημονεύματά της, επίσης, στήριζε τις ελπίδες της στην επιστήμη, η οποία «ίσως κάποια στιγμή μας δώσει μια εναλλακτική να παίρνουμε τον σίδηρο και τα θρεπτικά συστατικά του κρέατος».
Η Λουίζ Μισέλ, που έζησε 150 χρόνια πριν από εμάς, μάλλον δεν ήταν χορτοφάγος - λόγω εποχής και όχι από άποψη. Είχε όμως την ικανότητα να αντιλαμβάνεται όσο λίγοι πως τα δεινά ενός ζώου είναι εξίσου σημαντικά με τα δεινά ενός ανθρώπου.
*Ο Κώστας Αλεξίου είναι μεταφραστής και συντονιστής των Εκδόσεων Κυαναυγή.
