Κυριακή 26 Αυγούστου 2012

ΑΠΟΠΗΓΑΔΙ: νερό, το πιο πολύτιμο αγαθό!

Αποπηγάδι: νερό, το πιο πολύτιμο αγαθό
Ένας νεκρός δασολόγος, μια ορεινή, προστατευόμενη περιοχή της Κρήτης με παγκόσμιου ενδιαφέροντος απειλούμενη πανίδα, τρομοκρατημένοι κάτοικοι, τα πανταχού παρόντα ΜΑΤ, και μια ισχυρή πολυεθνική εταιρεία ενέργειας στο κυνήγι της «πράσινης ανάπτυξης»… Ποιον ευνοεί η ομερτά γύρω από τις καταναγκαστικές απαλλοτριώσεις, τη συγκάληψη διαδικασιών και τη διαστρέβλωση στοιχείων; Τι συμβαίνει στο Αποπηγάδι;

Της Νέλλης Ψαρρού



Νεκρός βρέθηκε ο δασολόγος Κώστας Πενταράκης στις 9/5/2012 σε μια χαράδρα του νομού Χανίων, ύστερα από 14 μήνες που αγνοούνταν. Τα αίτια του θανάτου ..
του παραμένουν αδιευκρίνιστα...

Αποπηγάδι. Ορεινός όγκος του νομού Χανίων. Μια περιοχή σχεδόν απάτητη, γεμάτη πηγές και τρεχούμενα νερά αναγνωρισμένης ποιότητας, γεμάτη τεράστιες καστανιές, κουμαριές, κερασιές, βελανιδιές, μοναδικά ερικοδάση και πάμπολλες καλλιέργειες. Με τόσο πυκνή βλάστηση που νομίζεις πως είσαι σε ζούγκλα, και τα λιγοστά σπίτια βρίσκονται κρυμμένα σε μια φυσική παραλλαγή. Κηρυγμένη ως προστατευτική περιοχή (ΦΕΚ 65/3.2.2006), με πληθώρα σπάνιων και ενδημικών φυτών, χώρο τροφοληψίας μεγάλων αρπακτικών πουλιών (Γυπαετοί, Όρνεα, Χρυσαετοί κ.ά.) και πτητικός διάδρομος μεταναστευτικών πουλιών – πολλά από τα οποία, και αρεκτά θηλαστικά, αποτελούν απειλούμενα είδη παγκόσμιου ενδιαφέροντος, που τελούν υπό αυστηρή κοινοτική προστασία. Σε αυτή την περιοχή ξεκινά η ιστορία μας.

Η «αξιακή ουδετερότητα» του κρατικού μηχανισμού
Το 2001, με ομόφωνη απόφαση του Δ.Σ. Βουκολιών γίνεται αποδεκτό το αίτημα της κατασκευαστικής εταιρείας Κτίστωρ ΑΤΕ (εκπρόσωπος, κ. Γιώργος Φακίδης) «να προχωρήσει στις απαιτούμενες μελέτες για τη δημιουργία αιολικού πάρκου στην περιοχή… αφού υπάρχει η διαβεβαίωση ότι ο Δήμος θα έχει οικονομικές απολαβές και έμμεσα οφέλη… Η εταιρεία κατά τη διάρκεια της έρευνάς της υποχρεούται αφενός να ενημερώνει τον Δήμο για κάθε παρέμβαση που πρέπει να γίνει, προκειμένου να υπάρξει προστασία των ιδιοκτησιών των Δημοτών μας αλλά και του περιβάλλοντος». Σιωπή. Τις χρονιές 2004-6, μετά από διαδοχικές αιτήσεις των εταιρειών Υδροαιολική Κρήτης ΑΕ (που συστεγάζεται με την Κτίστωρ), Αιολική Μουσούρων Ο.Ε. (διακριτικός τίτλος της «Παναγιώτης Λαγαδάκος & ΣΙΑ ΟΕ & ΕΕ), Leontio Aiolos ΑΕ και Aries Aiolos Ενεργειακή ΑΕ, το δασαρχείο Χανίων προχωρεί στις πράξεις αποχαρακτηρισμού ιδιωτικών γεωργικών και κτηνοτροφικών εκτάσεων, τις οποίες χαρακτηρίζει δασικές. Οι ιδιοκτήτες των εκτάσεων δεν γνωρίζουν τίποτα, ούτε ενημερώνονται από τις δημοτικές αρχές (που αργότερα δήλωσαν άγνοια ενώ υπήρχε έγγραφο μνημόνιο συνεργασίας του δημάρχου με την εταιρεία). Συνολικά, 2700 στρέμματα χαρακτηρίζονται δασικά στο Αποπηγάδι ως το τέλος του 2006. Για να τελεσιδικήσει ο χαρακτηρισμός πρέπει να γίνει δημόσια ανάρτηση και να περάσει προθεσμία 60 ημερών για τυχόν ενστάσεις. Και πράγματι έτσι γίνεται. Και μάλιστα οι εκτάσεις δεν κηρύσσονται απλά δασικές, αλλά δημόσιες δασικές! Διότι εφαρμόστηκε νόμος (Ν. 998/79) που τεκμαίρει κυριότητα των δασικών εκτάσεων υπέρ του δημοσίου εφόσον δεν αποδειχτεί ότι είναι ιδιωτικές – αυτός είναι και ο σκοπός των ενστάσεων. Να επισημανθεί βέβαια εδώ ότι ο εν λόγω νόμος δεν ισχύει για την Κρήτη καθώς, από την ένωσή της με την Ελλάδα και μετά, αναγνωρίστηκε η κτήση των γαιών της από τους ντόπιους λόγω επαναστατικού δικαίου (δηλαδή η νομή των γαιών γίνεται προς τους επαναστάτες που απελευθέρωσαν την Κρήτη) και όχι ως ανήκοντα στο Οθωμανικό δημόσιο που περιήλθαν αυτοδικαίως στο ελληνικό κράτος (Ν. 147/1914). Εν πάση περιπτώσει, μετά την ανάρτηση των χαρακτηρισμών η απόφαση τελεσιδικεί και οι εκτάσεις θεωρούνται δημόσιες δασικές. Στη συνέχεια παραχωρείται στην εταιρεία μέρος τους που ήταν αναγκαίο για την εγκατάσταση των ανεμογεννητριών για 99 χρόνια έναντι 93.300 ευρώ για (ΚΥΑ 91384/1057/7-6-2007).
Οι ντόπιοι κατάλαβαν τι είχε συμβεί τον Ιούλιο του 2008, αφού άρχισαν οι πρώτες μπουλντόζες να σκάβουν, χωρίς κανείς από τους ιθύνοντες να απαντά στο «για ποιο λόγο σκάβουν;». Ξαφνικά βρέθηκαν χωρίς τη γη τους! Κάποιες πράξεις χαρακτηρισμού δεν είχαν γίνει νόμιμα, αφού αναρτήθηκαν σε άλλο δήμο(!), και είχαν δημοσιευτεί σε πολύ μικρής κυκλοφορίας εφημερίδα των Χανίων. Μάλιστα, σε αυτές τις αναρτήσεις το Αποπηγάδι αναφέρονταν ως «Στρογγυλή Κορυφή», μια ονομασία μη αναγνωρίσιμη για τους ντόπιους καθώς υπάρχει μόνο σε στρατιωτικούς χάρτες. Όπως αργότερα αναγνώρισε το ΥΠΕΚΑ, τα τρία τέταρτα των αναρτήσεων δεν είχαν γίνει νόμιμα και διατάχτηκε η εκ νέου ανάρτηση συγκεκριμένων μόνο τμημάτων τους. Μετά από μεγάλο αγώνα των κατοίκων και έξοδα χιλιάδων ευρώ, έγιναν μερικές από αυτές τις αναρτήσεις το 2011 (αφού τα πρώτα έργα είχαν ολοκληρωθεί) και οι ιδιοκτήτες υπέβαλλαν τις ενστάσεις τους! Ενστάσεις που δεν έχουν ακόμη σήμερα απαντηθεί!

Η «Πράσινη Ανάπτυξη» στο Αποπηγάδι
Στο Αποπηγάδι εγκαταστάθηκαν τρεις ανεμογεννήτριες. Η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) της εταιρείας, που εγκρίθηκε φυσικά, υπάρχει ο ισχυρισμός πως η περιοχή δεν υπόκειται σε κανένα καθεστώς νομικής προστασίας του περιβάλλοντος ή των πουλιών, ούτε έχει εκτεταμένα αποθέματα νερού. Οι πολίτες που προσέφυγαν στο ΣτΕ για την ακύρωση του έργου, αν και πέτυχαν την προσωρινή διακοπή των εργασιών (Μάιος 2010), απέτυχαν την αναστολή του έργου τον Νοέμβριο του ίδιου έτους. Οι κάτοικοι καταγγέλλουν ως καθοριστικά για την έκβαση της υπόθεσης, αφενός την «αμέλεια» του συνηγόρου των κατοίκων να αντικρούσει το δικόγραφο της εταιρείας, αφετέρου τα υπομνήματα που κατέθεσαν 2-3 μελετητές για την περιοχή, με «μελέτες εξ αποστάσεως». Μεταξύ αυτών ο δασολόγος-ορνιθολόγος Γιάννης Αρνέλλος που, με μελέτη του, αντικρούει υπόμνημα της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας για το αιολικό πάρκο στο Αποπηγάδι, και συγκεκριμένα αντικρούει ότι η περιοχή ανήκει στη γραμμή μετανάστευσης των πουλιών. Βέβαια, το αναληθές αυτού του ισχυρισμού προκύπτει και από άλλους ερευνητικούς φορείς, όπως το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης και το Παν/μιο Κρήτης. Να σημειωθεί ότι ο κ. Αρνέλλος είναι και ο ίδιος μέλος της Ορνιθολογικής εταιρείας, καθώς επίσης και εργαζόμενος στην εταιρεία για λογαριασμό της οποίας έκανε τη μελέτη!
Τον Αύγουστο του 2011, ένας βοσκός βρήκε σκοτωμένο έναν χρυσαετό κοντά στους «σβούρους» όπως αποκαλούν οι κάτοικοι τις ανεμογεννήτριες. Τον πήγαν στο Δασαρχείο, όπου δεν υπήρχε ψυγείο να φυλαχτεί! Τελικώς τον πήραν άνθρωποι της Ορνιθολογικής και του συλλόγου περίθαλψης και προστασίας άγριας ζωής Anima (συνεργάτης του οποίου είναι επίσης ο κ. Αρνέλλος) και μετά την αυτοψία (που δεν έδωσε πόρισμα) τον πέταξαν.
Φύλακες της επένδυσης έχουν «οδηγία» αν βρίσκουν σκοτωμένα πουλιά να τα πετούν μακριά.
Κανένας ντόπιος δεν έχει πάρει ρεύμα από τις ανεμογεννήτριες αυτές.

Τα ευρύτερα σχέδια για την περιοχή
Η εταιρεία τώρα αγοράζει γη στα γύρω χωριά απειλώντας όσους δεν δίνουν τη γη ότι «θα στην πάρουμε ούτως ή άλλιως όπως στο Αποπηγάδι και δεν θα πάρεις και λεφτά». Μάλιστα, στα συμβόλαια μεταβίβασης παρατηρεί κανείς πρωτότυπες ρήτρες εχεμύθειας, μη αναγνώρισης τυχών «λαθών» από την εταιρεία και άλλα πολλά. Επίσης, μέχρι πάνω από τα σπίτια του χωριού Σπίνα φτάνουν οι χαρακτηρισμένες εκτάσεις, ενώ στην άδεια εγκατάστασης αναφέρεται ότι η έκταση θα περιφραχτεί, θα μπουν κάμερες και η έκταση να είναι διαθέσιμη «για κάθε άλλη νόμιμη χρήση κατά το μεγαλύτερο μέρος της έκτασης».
Στην ΜΠΕ που κατατέθηκε η εταιρεία ζητά 84 στρέμματα για την εγκατάσταση των 3 ανεμογεννητριών. Όμως στην ίδια ΜΠΕ αναφέρονται και τα 2700 στρέμματα «δημόσιας» δασικής έκτασης: τι τα χρειάζονται αυτά; Για να δούμε.
Με την ίδια ΜΠΕ προτείνεται η διάνοιξη νέου δρόμου 5,1 χιλ που περνά μέσα από απάτητες βουνοκορφές εκχερσώνοντας την τοπική βλάστηση, ενώ υπήρχε ήδη δρόμος που έβγαζε κατευθείαν στο σημείο χωροθέτησης και δεν χρησιμοποιήθηκε. Ο δρόμος αυτός δεν αδειοδοτήθηκε ως δημόσιος αλλά για αποκλειστική χρήση από την εταιρεία (ως εργοτάξιό της), η οποία μπορεί να μηνύει τους κατοίκους αν τον χρησιμοποιήσουν. Όλοι οι νόμοι, και η ΜΠΕ, σχετικά με τη διάνοιξη του δρόμου και την απόρριψη των μπαζών αγνοήθηκαν, και έγινε δρόμος-αεροδρόμιο μήκους 10-15 μέτρων αντί για 4-5 που είχε οριστεί. Γιατί; Οι κάτοικοι μας δείχνουν τα επίσημα έγγραφα: οι τρεις «σβούροι» ήταν ο Δούρειος Ίππος, καθώς υπάρχει σχεδιασμός για άλλες 100! Επιπρόσθετα, ο δρόμος και η έκταση των 2700 στρεμμάτων θα χρησιμοποιηθεί στα σχέδια των υβριδικών υδροηλεκτρικών σταθμών που σχεδιάζονταν κρυφά ως τώρα. Συγκεκριμένα, ενώ στην πρώτη ΜΠΕ για τις τρεις ανεμογεννήτριες αναφέρεται ότι η περιοχή δεν έχει σημαντικά αποθέματα νερού (στον κατατεθειμένο χάρτη της περιοχής δεν αναφέρεται ούτε μία πηγή), στην ΜΠΕ του υδροηλεκτρικού η περιοχή παρουσιάζεται με πληθώρα πηγών – με την υπογραφή του ίδιου μηχανικού! Συγκεκριμένα, τον Νοέμβριο του 2010 η εταιρεία κατέθεσε μελέτη για την κατασκευή υβριδικού υδροηλεκτρικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που θα περιλαμβάνει νέο αιολικό πάρκο μαζί με αντλητικό υδροηλεκτρικό σταθμό με γεώτρηση – με άδεια φυσικά της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας. Να επισημανθεί ότι οι γεωτρήσεις σχεδιάζονται για άντληση των υπόγειων νερών του υδροφόρου ορίζονται, δηλαδή τα αποθέματα νερού όλης της περιοχής. Η δικαιολογία για τον έλεγχο του νερού που σχεδιάζεται είναι η ενέργεια: επειδή το ρεύμα από τις ανεμογεννήτριες δεν αποθηκεύεται, θα κατασκευαστούν μεγάλοι ταμιευτήρες νερού, ο ένας σε μεγάλο υψόμετρο και ο άλλος χαμηλότερα, όπου θα συγκεντρωθεί όλο το νερό του υπόγειου υδροφορέα ώστε όταν δεν φυσάει, να αφήνεται το νερό να κυλά προς τα κάτω παράγοντας εκ νέου ρεύμα με την κίνησή του.

Ο προσωπικός και συλλογικός αγώνας
Για την εγκατάσταση των τριών ανεμογεννητριών, κάτοικοι της περιοχής ζουν εδώ και τέσσερα χρόνια έναν προσωπικό εφιάλτη. Μόλις αντιλήφθηκαν τι συμβαίνει, άρχισαν τις συνελεύσεις και τις ενημερώσεις, κατέθεσαν προσφυγές, πλήρωσαν δικηγόρους, κατέφυγαν στον εισαγγελέα για να πάρουν την ΜΠΕ που το γραφείο περιβάλλοντος της Νομαρχίας δεν τους έδινε, ως όφειλε, ενώ παράλληλα απευθύνθηκαν στην πολιτεία, τους βουλευτές και τη δικαιοσύνη για βοήθεια. Και η βοήθεια ήρθε: με τη μορφή της καταστολής, των μηνύσεων και των συλλήψεων, αρχικά: όταν στάθηκαν μπροστά στις μπουλντόζες για να μην περάσουν, συνελήφθησαν αλλά και μηνύθηκαν από την εταιρεία για «παράνομη βία». Δεκάδες συλληφθέντες επί δυο χρόνια στα δικαστήρια – τελικά αθωώθηκαν. Προκλητική αστυνομοκρατία στην περιοχή της Σπίνας επί 2 και πλέον χρόνια, με την παρουσία πολλών διμοιριών να προστατεύουν την επένδυση. Και οι εργασίες συνεχίστηκαν, με την προστασία των ΜΑΤ, ακόμα και βράδυ, που ήταν παρόντες για να περάσουν τα φορτηγά και οι μπετονιέρες, μέχρι να ολοκληρωθεί η «πράσινη επένδυση»! Στο μεταξύ, συγκεκριμένοι άνθρωποι, που πρωτοστάτησαν στον αγώνα έγιναν αντικείμενο τρομοκρατίας, συκοφαντίας στο υπόλοιπο χωριό (αφού αυτοί τους «έκλεβαν τις δουλειές εν καιρώ κρίσης), τραμπουκισμού αλλά και απόπειρας δολοφονίας – τρέχοντας μέσα στα βουνά, που καλά γνωρίζουν, γλίτωσαν κάποιοι. Ένας συλληφθέντας κατέληξε στο νοσοκομείο με ραγισμένα πλευρά – αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά ότι η ελληνική αστυνομία είναι στο πλευρό του πολίτη! Για καιρό –πριν και μετά- τον παρακολουθούσαν στενά, και απροκάλυπτα, διάφοροι βαλτοί, προκειμένου να επιτύχουν τον εκφοβισμό του, μιας και δεν είχε υποκύψει στη δωροδοκία (του προτάθηκε θέση προέδρου στην εταιρεία, ή 140000 ευρώ). Συνέβη μάλιστα και το εξής περιστατικό: το βράδυ της 20.05.2010, άνδρες της ασφάλειας και της ομάδας ΟΠΚΕ μπήκαν στο σπίτι μιας οικογένειας ζητώντας από τους δύο γιούς που είχαν πρωτοστατήσει στις κινητοποιήσεις να τους ακολουθήσουν. Χαρτί εισαγγελέα δεν είχαν. Έσπρωξαν βίαια τη μητέρα του μπροστά στα μάτια τους, προσπαθώντας να προκαλέσουν τη βίαιη αντίδρασή τους, και έμειναν εκεί για δύο ώρες τραμπουκίζοντας την οικογένεια. Όλα αυτά μπροστά στα μάτια του 8χρονου αδερφού και της 17χρονης κόρης που έδινε πανελλαδικές. Η «πλάκα» είναι ότι μόλις πρωτοείδε τον ξένο στην πόρτα η μητέρα, πήγε να του πει να περάσει μέσα να τον φιλέψει!
Πολλές χιλιάδες ευρώ το οικονομικό κόστος για τους ανθρώπους, πολλές ώρες διάβασμα των νόμων και των διατάξεων, και πολλές εργατοώρες χαμένες στη διοίκηση και στις προσφυγές. Μόνοι τους απέναντι στα οργανωμένα δικηγορικά γραφεία της εταιρείας, με προσωπικούς μάλιστα συνεργάτες του κ. George Papandreou. Ποιας εταιρείας; Της EEN Hellas AE, θυγατρική της γαλλικής EDF EN, του ομίλου EDF (Electricite de France). Πρόκειται για την δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία ηλεκτρισμού, με παραρτήματα σε όλο τον κόσμο, που ταυτόχρονα κατείχε το κρατικό μονοπώλιο στη Γαλλία ως το 2004 – στη συνέχεια μετοχοποίησε το 20%. Ένα ενδιαφέρον αμάλγαμα πολυεθνικής κρατικομονοπωλιακής επιχείρησης, με 58 πυρηνικούς αντιδραστήρες στη Γαλλία: το 75% της παραγόμενης ενέργειας είναι πυρηνική, το 16% υδροηλεκτρική, το 10% θερμική και το 0,1% αιολική. Αυτής της εταιρείας αποτελούν εν τέλει θυγατρικές οι πέντε αρχικές εταιρείες με τα ελληνικά ονόματα, που ενίοτε συστεγάζονται, και πάντα εκπροσωπούνταν από τους ίδιους ανθρώπους: τον κ. Γιώργο Φακίδη και τον κ. Νικηφοράκη. Και με τις ελληνικές αρχές στο πλευρό των «επενδυτών»: οι βοσκοί των χωριών που αντιστάθηκαν μηνύονται πλέον συνεχώς κλήσεις για ελεύθερη βόσκηση των ζώων τους, ή συλλαμβάνονται στην αυλή των σπιτιών του, σε αντίθεση με αυτούς των άλλων, ήσυχων χωριών της περιοχής.
Να σημειωθεί ότι, από πληροφορίες που έχουμε σχετικά με μια άλλη υπόθεση ΑΠΕ στη Λακωνία, τα ίδια άτομα και διαδικασίες ακριβώς έχουν χρησιμοποιηθεί και εκεί.

Άλλη μια ανεξιχνίαστη υπόθεση
Η δεύτερη ΜΠΕ υπογράφτηκε τον Σεπτέμβρη του 2011 από τον περιφερειάρχη Κρήτης κ. Καρούντζο (με τις αυξημένες αρμοδιότητες λόγω «Καλλικράτη»), παρά την αρνητική γνωμοδότηση της δ/νσης Δασών Χανίων, που υπογράφει ο δασολόγος, εισηγητής του δασαρχείου, Κώστας Πενταράκης στις 14/12/2010. Αμέσως μετά την αρνητική γνωμοδότησή του για τα υβριδικά έργα που σχεδιάζονταν, τον Δεκέμβριο του 2010, για την οποία είχε δηλώσει ότι δεχόταν πολύ μεγάλες πιέσεις, έπαψε να εργάζεται στην υπόθεση του Αποπηγαδίου. Λίγους μήνες μετά, στις 12/3/2011 ο δασολόγος Κώστας Πενταράκης που εισηγήθηκε την απόρριψη του υβριδικού εξαφανίστηκε. Παρά τις πολυήμερες εντατικές έρευνες, ακόμη και με ελικόπτερο, δεν βρέθηκε κανένα ίχνος του. Τελικά, στις 9/5/2012, 14 μήνες μετά, εντοπίστηκε το αυτοκίνητό του στον πάτο μιας χαράδρας 300 μέτρων ανάμεσα στα χωριά Μεσκλά και Θέρισο, και ο ίδιος στη θέση του οδηγού. Σε ότι αφορά τα αίτια του θανάτου, παραμένουν αδιευκρίνιστα λόγω προχωρημένης σήψης.
Η χαράδρα που βρέθηκε ο άτυχος δασολόγος βρίσκεται σε ορεινή περιοχή στο κέντρο του νομού Χανίων, σε αντίθετη κατεύθυνση από τον προορισμό που είχε δηλώσει ότι θα πήγαινε και όπου είχε εντοπιστεί και η τελευταία κλήση του κινητού του. Σε σημείο που περνούν συχνά βοσκοί και άλλοι, και ήταν πολύ δύσκολο να μην είχαν δει το αυτοκίνητό του. Η αστυνομία αρνήθηκε να μας πει ακόμη και το αν ερευνά την υπόθεση. Ξέρουμε, πάντως, ότι τον φάκελο της εξαφάνισης βιάζονταν πολύ να τον κλείσουν.
Και ο αγώνας συνεχίζεται…

πηγη
 Άρθρο δημοσιευμένο στο περιοδικό UNFOLLOW Ιουλίου.