Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ Ο ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΧΕΛΙ, ΠΟΥ ΔΙΑΣΧΙΖΕΙ ΜΕΤ' ΕΜΠΟΔΙΩΝ ΤΟΝ ΑΤΛΑΝΤΙΚΟ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΑΠΑΡΑΧΘΕΙ.
Η μυστηριώδης συμπεριφορά του
ευρωπαϊκού χελιού (Anguilla Anguilla) εξακολουθεί να αποτελεί αίνιγμα
για τη διεθνή επιστημονική κοινότητα ακόμη και σήμερα.
Τις βροχερές νύχτες με πολλή υγρασία, το χέλι, μολονότι ανήκει
στην κατηγορία των οστεϊχθύων, μπορεί να διανύσει, χάρη στο φιδοειδές
σχήμα του, μικρές χερσαίες αποστάσεις. Χρησιμοποιώντας την ουρά του,
μπορεί με...εξαιρετική ευκολία να περάσει ακόμη και από πολύ μικρές οπές.
Ταξιδευτής του κόσμου, το ευρωπαϊκό χέλι προστατεύεται από την κοινοτική νομοθεσία, αφού περιλαμβάνεται στο «Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων». Τόσο ο άνθρωπος όσο και ο κορμοράνος, αποτελούν σημαντικές απειλές για το χέλι, το οποίο θεωρείται περιζήτητο έδεσμα σε πολλές χώρες της Μεσογείου και της βόρειας Ευρώπης, ενώ στη Γερμανία κοσμεί -κατά παράδοση- το χριστουγεννιάτικο πιάτο.
Υπό εξαφάνιση
Στις 19 Ιουλίου 2004, η Ε.Ε. υιοθέτησε το σχέδιο για την ανάπτυξη Ευρωπαϊκού Σχεδίου Δράσης, αναγνωρίζοντας πως το ευρωπαϊκό χέλι κινδυνεύει με εξαφάνιση. Η παραγωγή της Ε.Ε. σε χέλι το 2007, όταν τέθηκαν οριστικά οι περιορισμοί, ήταν 8.164 τόνοι, δηλαδή 97% της διεθνούς παραγωγής, που μεταφραζόταν σε 73 εκατ. ευρώ ετήσιο τζίρο.
Το κυριότερο πρόβλημα είναι ότι το χέλι δεν αναπαράγεται σε συνθήκες αιχμαλωσίας. Οι εκτροφείς βασίζονται στην αιχμαλώτιση νεαρών χελιών, που αναπτύσσονται σε εντατική εκτροφή με τη χρήση συστημάτων ανακυκλοφορίας νερού, ιδίως στην Ολλανδία, τη Δανία και την Ιταλία. Στην Ελλάδα έχει αναπτυχθεί μια μορφή ιχθυοκαλλιέργειας στον Αμβρακικό Κόλπο και στον ποταμό Αχέροντα.
Σήμερα είναι σε ισχύ ο κανονισμός υπ' αριθμ. 1100/2007 του Συμβουλίου της 18ης Σεπτεμβρίου 2007 για τη θέσπιση μέτρων προστασίας του αποθέματος ευρωπαϊκού χελιού. Εως τις 31 Ιουλίου 2013 θα πρέπει να φυλάσσεται για εμπλουτισμό αποθέματος το 60% των χελιών που αλιεύονται, με μήκος μικρότερο των 12 εκατοστών.
Παρεξηγημένα
Εξαιτίας της συμπεριφοράς των χελιών, αναπτύχθηκε γύρω από αυτά μια ολόκληρη παραφιλολογία. Κατά καιρούς συναντώνται σε κανάλια ή χωράφια, διότι κινούνται με σχετική ευκολία έξω από το νερό. Μάλιστα, πολλοί τα μπερδεύουν μέχρι σήμερα με φίδια ή νερόφιδα, παρότι δεν έχουν δηλητήριο ούτε τρώνε τρωκτικά, παρά μόνο μικρά ψάρια.
Η οδύσσειά τους είναι μέρος της ατέρμονης προσπάθειάς τους να φτάσουν από τα ευρωπαϊκά νερά στη Θάλασσα των Σαργάσσων στα ανοιχτά της Φλόριντα των ΗΠΑ. Εκεί θα αναπαραχθούν και θα πεθάνουν, αφήνοντας πίσω τούς απογόνους τους. Τα νεαρά χέλια θα επιστρέψουν στα ίδια ευρωπαϊκά νερά όπου μεγάλωσαν οι γονείς τους και οι... παππούδες τους και -όταν μεγαλώσουν- θα ολοκληρώσουν τον κύκλο της ζωής τους επιστρέφοντας στη Θάλασσα των Σαργάσσων.
Σουηδοί επιστήμονες, πριν από δύο χρόνια, είχαν μαρκάρει χέλια ώστε να τα παρακολουθούν δορυφορικά, καθώς ταξίδευαν προς τη Θάλασσα των Σαργάσσων. Κάπου στη μέση του Ατλαντικού, η παρακολούθηση έγινε αδύνατη. Τα χέλια χάθηκαν, ίσως επειδή κατέβηκαν σε πολύ μεγάλα βάθη. Ωστόσο οι επιστήμονες υποθέτουν ότι τα χέλια δεν χάνουν τον προσανατολισμό τους, λόγω ισχυρών μαγνητικών πεδίων.
